«مکتب بافت» و «خانه خراسان» برای شناخت مشهد قدیم راه‌اندازی شد

نویسنده

فاطمه شوشتری

مکانی با نام «مکتب بافت» که با شعار «جایی که هر مشهدی می‌تواند ریشه‌های گم‌شده‌اش را در آن بجوید» قرار است تکه‌آیینه‌های شکسته از تخریب بافت تاریخی و قدیمی شهرمان را پیداکند و با تاریخ و پیوندهای عاطفی و مذهبی درهم آمیزد تا این تکه‌های به‌هم‌چسبیده نمایانگر تصویر گذشته باشند که به مرور زمان بتوان آن را احیاکرد. البته زیرنظر «مکتب بافت» در هفته گذشته «خانه خراسان» نیز در همان ساختمان خیابان وحدت3 افتتاح شد.

درست در میانه‌های محله پایین‌خیابان، همان جایی که هنوز هم تکدانه‌های خانه‌های قدیمی، تصویر غبارگرفته از ابهت پیشینشان دارند، مکانی افتتاح شد که قراراست خانه همه مشهدی‌ها، زائران و محل آشتی‌دادن اهالی خراسان بزرگ با بافت قدیمی شهر باشد.

البته زیرنظر «مکتب بافت» در هفته گذشته «خانه خراسان» نیز در همان ساختمان خیابان وحدت3 افتتاح شد. این دو مجموعه به‌نوعی تسهیلگر فرهنگی برای بازیافت و بازگشت هویت فرهنگی مشهد به مناطقی از شهر هستند که زمانی مرکز مشهد بوده است، اما به‌علت تخریب در سال‌های گذشته، هویتشان را از دست داده‌اند.

در این دو نهاد که شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن در راستای تغییر رویه‌اش از موضوع‌های اقتصادی به فرهنگی‌اقتصادی راه‌اندازی کرده‌، قرار است فضایی درست شود تا مشهدی‌ها و غیرمشهدی‌ها ببینند که مشهد قدیم چه و کجا بوده است و مجاوران به آن افتخار کنند و زائران به آن احترام بگذارند.

به نام توسعه روی هویتمان خط کشیدیم

مراسم افتتاح «مکتب بافت» و «خانه خراسان» که هفته گذشته با حضور مسئولان شهری و استانی ازجمله مدیرکل فرهنگ و ارشاد خراسان‌رضوی، مدیرعامل شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن، سرپرست شهرداری منطقه ثامن، مدیر تسهیلگری و مشارکت‌های مردمی شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن برگزار شد، محل گردهمایی خیلی از دغدغه‌مندهای تاریخ و هویت مشهد هم بود.

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد خراسان‌رضوی در بین همین افراد ابتدا هویت را میراث چندین‌وچند‌هزارساله همه دانست که بر بستر تاریخ از نیاکانمان به نسل امروز به ارث رسیده‌است.

ما گاهی به نام توسعه روی هویتمان خط کشیده‌ایم. نماد آن تخریب یک ساختمان است، اما درواقع روابط به‌هم‌پیوسته انسانی را با این کار خراب می‌کنیم

محمد حسین‌زاده با ابراز تأسف ادامه داد: ما گاهی به نام توسعه روی هویتمان خط کشیده‌ایم. نماد آن تخریب یک ساختمان است، اما درواقع روابط به‌هم‌پیوسته انسانی را با این کار خراب می‌کنیم.

او ابراز امیدواری کرد که با فعال‌شدن چنین مکان‌هایی بتوان این هویت را که زائر و مجاور هم به آن علاقه‌مند هستند، بازیابی و حفظ کرد.

در ادامه مدیرعامل شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن نیز با اشاره به راه‌اندازی «مکتب بافت» و «خانه خراسان» در راستای دغدغه‌های فرهنگی این شرکت، گفت: در این شرکت موضوع‌های فرهنگی بیش از گذشته پررنگ‌ شده است.
آن‌طور که مسعود طهماسبی حرف به میان آورد، در رأس اقدامات و برنامه‌های این شرکت، پیگیری برنامه توسعه و بازآفرینی فرهنگ مبنا قرارگرفته است.

تلاش برای بازگشت مردم

ادامه مراسم افتتاحیه با صحبت مدیر تسهیلگری و مشارکت‌های مردمی شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن همراه شد. مجتبی گیوه‌چی ابتدا بافت اطراف حرم مطهر رضوی را بافتی منسجم، دارای علقه‌های پایدار و استوار با حرم مطهر و مجاورت هزارساله با حرم دانست که در مدت کوتاهی این پیوند و علقه انکار شد.

طبق گفته‌های او، «مکتب بافت» قصد دارد این علقه و ارتباط مردمی را که حتی بیرون از این بافت هم وجود دارد، با تاریخی‌ترین بافت مشهد برقرار کند.

تأکید او بر این نکته بود که از هیچ تلاشی برای بازگشت مردم به بافت قدیمی دریغ نخواهدشد و راه‌اندازی این دو نهاد نیز در همین راستاست.

سرپرست شهرداری منطقه ثامن نیز راه‌اندازی مکتب بافت را فرصت مناسبی برای ارتباط بیشتر مردم با این بافت قدیمی خواند.
آن‌طور که ساسان نورین‌مقدم گفت، مفهوم توسعه باید همراه با هویت باشد.

در این‌باره مدیر «مکتب بافت» نیز گفت: یکی از اهداف این دو نهاد این است که بافت پیرامونی حرم رضوی شناخته شود تا شهروندان مشهدی راجع به تاریخ مشهد از ابتدای سال۱۳۰۰ تا امروز بیشتر بدانند. اکنون در سال۱۴۰1 قرار داریم و بیشتر مردم شناختی از مشهد۱۳۰۰ ندارند. گسترش بیش از حد شهر باعث شده است که هسته اولیه آن گم شود.

طبق گفته‌های رضا سلیمان‌نوری، تخریب در هر بافت تاریخی و مذهبی ایران، تعرض به هویت دینی و فرهنگی شهر است. فرقی نمی‌کند چه شخصیتی پشت این قضیه باشد. مشهد به سبب وجود مبارک امام رضا(ع) و بافت اطراف حرم ایشان پایتخت جهان اسلام شده است. اگر این‌ها را کنار بگذاریم، وجود مشهد دیگر فایده‌ای ندارد.

به گفته او در «مکتب بافت» علاقه‌مندان می‌توانند ضمن شرکت در برنامه‌ها، از کتابخانه تخصصی مشهدشناسی، سفال‌خانه، فیلم‌خانه، بازار مشهد و مرکز مطالعات بافت تاریخی نیز بهره ببرند.

لینک کوتاه